Een van de belangrijkste uitdagingen van een familiebedrijf is de continuïteit van de onderneming.
Een familiebedrijf gaat vaak over van generatie naar generatie. De eigenaren van een familiebedrijf zien het als hun verantwoordelijkheid om het bedrijf weer door te geven naar een volgende generatie. Om dat te kunnen realiseren moet het bedrijf de mogelijkheid hebben om te kunnen groeien. Innovatie is daarbij onontbeerlijk. Maar er zijn meer factoren die van belang zijn voor de continuïteit van het familiebedrijf.
OASE!
Eigenaren zullen er voor moeten zorgen dat onverwachte gebeurtenissen in de privé-sfeer niet tot problemen in de continuïteit van het familiebedrijf leiden. In de familiebedrijfskunde (ja, die studie bestaat) wordt wel gesproken over de noodzaak van het inventariseren van de gevolgen van OASE, waarbij de O staat voor overlijden, de A voor arbeidsongeschiktheid, de S voor scheiding en de E voor exit, dus een verkoop van het bedrijf. Eigenlijk zou het goed zijn om voor elk van deze situaties een draaiboek op te stellen. Wat gebeurt er bij overlijden? Is het testament nog up to date? Zijn er voldoende liquide middelen beschikbaar om fiscale claims af te rekenen? Zijn de aandelen gecertificeerd, zodat bij overlijden het bestuur van de stichting administratiekantoor direct een nieuwe bestuurder kan benoemen? Zomaar wat vragen die helaas te vaak onbeantwoord zijn als het overlijden onverwacht komt. In de praktijk levert een echtscheiding van een aandeelhouder in een familiebedrijf ook problemen op, vooral als er geen goede huwelijksvoorwaarden zijn of de huwelijksvoorwaarden een jaarlijkse verrekening voorschrijven die vervolgens niet wordt nagekomen.
Het is een vervelend onderwerp om over na te denken, maar dat moet niet de reden zijn om het niet te doen. Ook tijdig nadenken over een exit is belangrijk. Een overdracht aan de kinderen moet vaak lang van tevoren worden voorbereid, de fiscale wetgeving kent in het algemeen lange termijnen. De continuïteit kan vaak gewaarborgd blijven door een verkoop, maar dan moet het familiebedrijf daar wel op voorbereid zijn. Door de draaiboeken te maken wordt de ondernemer min of meer gedwongen om over deze onderwerpen na te denken. Als deze klus is geklaard is het zaak om de uitwerking van tijd tot tijd weer eens te toetsen aan veranderende omstandigheden. Juist dan ontstaat de rust om te ondernemen, waarmee de continuïteit van het familiebedrijf is gediend.
Ton Lekkerkerker
Notaris familiebedrijven bij Dirkzwager in Arnhem